Vata przeważa w zimnych i suchych porach roku, tj. jesienią i zimą. W okresach przejściowych należy być bardzo wyczulonym na zmiany zachodzące w środowisku i w nas samych. Aby zniwelować potencjalne zagrożenia osłabienia organizmu, należy dostosować odpowiednio dietę.
Dlatego wchodząc w okres jesienny nasza dieta będzie bardziej Vata (tzn. będzie posiadała właściwości przeciwstawne do charakterystyki Vata). Wówczas dbamy bardziej o harmonizowanie Vaty, tj. jedzenie ciepłych, rozgrzewających, płynnych, bardziej kalorycznych, gotowanych posiłków, jednocześnie zwracając uwagę, na to, co podpowiada nam organizm. Spożywamy więcej kasz i węglowodanów w różnej postaci. Pijemy ciepłe napoje, herbaty ziołowe i korzenne, unikamy zimnej wody mineralnej i soków owocowych. Oznacza to, że należy stosować posiłki gotowane, odpowiednio przyprawione (tak, by organizm mógł łatwiej trawić te cięższej natury pokarmy oraz by mógł się dogrzać, poprzez odpowiednio zastosowane zioła).
Najlepiej na Vatę działają: tymianek (gorzki smak), pieprz Cayenne (jest znacznie lepszy dla Vata, niż czarny), imbir, cebula (surowa jest ciężkostrawna dla Vata, smak ostry), czosnek (uwaga: obniża ciśnienie, smak ostry), kminek (ułatwia trawienie, ma smak słodki, więc też wzmacniający Vata). Warzywa z rodziny kapustnych (kapusta, kalafior, brukselka) Vacie nie służą, jako że powodują gazy (nadają się jednak po odpowiednim przyprawieniu tymiankiem, kminkiem bądź kurkumą). Kalafior działa prewencyjnie dla zaburzeń Vata (odbyt, jelito grube, okrężnica), ale nie powinien być spożywany na surowo, należy zakropić go jakimś tłuszczem np. oliwą z oliwek czy z pestek dyni lub sezamu.
Przez cały okres zimy odżywiamy się tak, aby wspomagać wychłodzoną w tym czasie naszą połowę „Vatę”. Najlepsze są produkty ciepłe, z nieprzetworzonej, świeżej żywności. Herbaty ziołowe z owocu kopru włoskiego, rumianku (odciążają przewód pokarmowy), soki owocowe (nie słodzone, nie nektary) i warzywne (marchew, seler, pietruszka biała i buraki lub świeży szpinak), ziarna zbóż zmiksowane z wodą. Na Vatę szczególnie pozytywnie oddziałują rozmoczone suszone owoce, pieczone jabłka, papaya, ale nie są zbyt wskazane dla kapha (chyba, ze w postaci suszonych owoców, jabłka najlepiej cierpkie). Zboża: Gotowane w całości ziarna są najbardziej wskazane. Chleb jest akceptowany, ale przygotowany jako tost, zawiera drożdże i gluten, i może powodować trudności w trawieniu. Biały ryż basmati, pszenica (jeśli nie występuje nietolerancja na gluten), owies, dziki ryż, kus kus, kasza jaglana i gryczana (szczególnie nie prażona) są bardzo wskazane. Suche produkty zbożowe takie jak granulaty, chipsy, wzmagają vata i nie są wskazane. Osoby o tej konstytucji powinny unikać dużych i wychładzających posiłków oraz nieregularności. Jadać 3 razy dziennie.
Smaki zalecane: słodki, kwaśny i słony.
Smaki wspomagające Vatę: słodki (budulec komórek i kości), słony (w umiarkowanej ilości (obniża nerwowość, uspokaja, nawilża komórki, utrzymuje minerały w organizmie), kwaśny (utrzymuje właściwe Ph naszego organizmu). Oczywiście w naszej diecie, w każdym posiłku powinny znajdować się wszystkie sześć smaki (słodki, słony, kwaśny, cierpki, gorzki, ostry).
Warzywa: Najlepiej przygotowane na parze, skropione olejem, najlepiej z oliwy lub dyni, spożywane z produktami zbożowymi (węglowodany). Powinny być słodkie w smaku oraz soczyste, najlepiej w kolorze zielonym i pomarańczowym. Łatwiej strawne są warzywa przygotowane w potrawce czy sosie (lekko strawnym – curry), niż gotowane i spożywane osobno.
Idealne dla zrównoważenia typu vata: bataty, brukiew, buraki cukrowe, cebula gotowana, cukinia, czosnek, daikon, dynia, dynia olbrzymia, dynia zwyczajna, fasola szparagowa, kalafior (okazjonalnie) kapusta sitowata ( okazjonalnie), kiełki (okazjonalnie), kolendra, koper włoski, marchew, natka pietruszki, ogórek, okra, oliwki czarne, papryka zielona, pasternak, por, rzeżucha, rzodkiew gotowana, słonecznik bulwiasty, szparagi, słodkie ziemniaki, szpinak gotowany, zielenina rzepy.
Warzywa z rodziny kapustnych (kapusta, kalafior, brukselka) vacie nie służą, jako że powodują gazy i wzdęcia.
Vatę podnoszą (więc należy je spożywać z umiarem): bakłażan, brokuły, brukselka, cebula surowa, chrzan, grzyby, jarmuż, fasolka szparagowa (okazjonalnie), kalafior, kalarepa, kapusta surowa, karczoch, kukurydza, łopian korzeń, oliwki zielone, opuncja (owoc/liść), papryka ostra i słodka, pieczarki, pomidory gotowane, pomidory surowe, pszenica (kiełki), rzepa, rzodkiew surowa, seler naciowy, ziemniaki.
Warzywa strączkowe powinny być sporządzane z przyprawami ułatwiającymi trawienie (tymianek, kminek, cząber, mięta, imbir, koper włoski, kurkuma) i spożywane 2-3 razy w tygodniu. Dobrze komponują się z ryżem.
Owoce obniżają z reguły V, ale należy być ostrożnym, jako że mają naturę wychładzającą. Można je zatem przygotować na gorąco: pieczone, smażone, w ciastach, naleśnikach i innych potrawach, pamiętając, że nie należy ich łączyć z mięsem i rybami, ani też nabiałem). Na Vatę szczególnie pozytywnie oddziałują rozmoczone suche owoce, pieczone jabłka, banany, papaja (świetna na regulację trawienia). Surowe jabłka i gruszki są dla Vaty nie wskazane.
Zboża: Gotowane w całości ziarna są najbardziej wskazane. Amarant, chleb pszeniczny, komosa ryżowa, mąka pszeniczna, naleśniki, owies gotowany, pszenica, ryż (wszystkie rodzaje), seitan (mięso pszeniczne).
Chleb jest akceptowany, ale przygotowany jako tost z ghee (masłem klarowanym). Generalnie chleb zawiera drożdże i może powodować trudności w trawieniu.
unikaj: chleb na drożdzach, ciastka ryżowe, chrupkie pieczywo, sucharki,chipsy, granulat, gryka, jęczmień, krakersy, kukurydza, kuskus, makaron, muesli, orkisz, otręby owsiane, otręby pszeniczne, owies suchy, płatki na zimno, płatki preparowane, polenta, proso, sago, tapioka, żyto.
Orzechy i ziarna: świeże lub lekko prażone orzechy są ciężkostrawne, należy spożywać małe ilości, jako przekąski lub dodatki do dań, np. w sałatach i daniach z warzywami. Ziarno sezamowe i słonecznik jest wskazany, choć należy stosować z umiarem. Orzechy wysuszają, choć jednocześnie mają właściwości natłuszczające, co Vacie się przydaje. Najlepsze dla Vata są orzechy brazylijskie, laskowe, włoskie, piniowe, migdały łuskane i solone. Niewskazane: ziemne, pistacjowe.
Oleje i masaże: olej sezamowy jest ciężki i wymaga przygotowania (do masażu najlepiej nadają się oleje z ziołami). Masaż stóp, kończyny dolne i górne, głowy i twarzy, dół brzucha – z olejem sezamowym w celu zredukowania powietrza, wzmacnia V. Masaż na przedni płat czoła (shirodhara) bardzo korzystny dla obu typów P i V, ale najkorzystniej działa na Vatę, jako że uspokaja stale „podminowane, zalęknione” emocje, jak też reguluje bezsenność. Najbardziej wskazany jest olej Brahmi lany na włosy, wmasowywany w skórę głowy. Masaż całościowy ciała oczywiście jest najskuteczniejszy w harmonizowaniu całego organizmu.
Nabiał: jogurt i kefir, mleko (od szczęśliwej krowy), śmietana, ghee i masło, twarogi, sery twarde w umiarkowanej ilości (zakwaszają i zaśluzowują). Wskazane produkty z mleka koziego.
Słodycze: najlepiej używać naturalnych cukrów. Najlepszy dla V będzie cukier trzcinowy. Fruktoza, melasa, jagery (gud Indian), miód (surowy, nieprzetwarzany), słód jęczmienny, sucanat, syrop ryżowy, turbinado.
unikać: biały cukier, syrop klonowy.
Produkty zwierzęce: Zalecane jest unikanie produktów zwierzęcych, jako że zakwaszają organizm, są natury tamas (ciężkiej, mrocznej, wpływają na ociężałość umysłową), są raczej ciężkostrawne i zawierają toksyny. Natomiast zimą dla Vaty wskazane: cielęcina, wołowina, baranina, jagnięcina, kaczka. Wieprzowina bardzo niewskazana dla wszystkich. Kurczak wychładza, więc ewentualnie nadaje się dla Pitta. (ciężkiej, mrocznej, wpływają na ociężałość umysłową), są raczej ciężkostrawne i zawierają toksyny. Ryby słodkowodne wskazane dla VP, morskie tylko dla V. Jajka wskazane dla V.
Napoje: Typ Vata potrzebuje dużo płynów. Sugerowane: rumianek, dzika róża, hibiskus, porzeczka, buraki, marchew, pomarańcz, banany, papaja, malina. Wywary, napoje, soki z ziół i owoców wymienionych powyżej są zalecane. Także mleko kozie jest wskazane.
Pokarmy niezalecane: nadmiar świeżych owoców (szczególnie gruszki i jabłka, melon, arbuz) i surowych warzyw, również strączkowych, zimne, gazowane napoje, alkohol, kawa, zimne napoje mleczne, jogurt, mleko.
Studio Dada